GONZ (Het Gents Overleg Noord-Zuid) bestaat 25 jaar. De voorbije maanden werd dit gevierd met debat en lezingen. Deze week werd het GONZ kijkboek gelanceerd,  in aanwezigheid van heel wat generaties schepenen en burgemeester.  25 jaar geschiedenis van mondiaal en solidair Gent laten ons terecht trots terugblikken en hoopvol vooruit kijken.  

 Het kijkboek brengt het verhaal van 40 jaar publiek en collectief georganiseerde solidariteit. Een boeiend en mooi vorm gegeven boek vol met anekdotes, affiches, beelmateriaal. Vanaf volgende week is het boek te krijgen in de stadswinkel. 

Gent is altijd een stad in de wereld geweest, uiteraard. Al meer dan 25 jaar timmeren middenveldorganisaties aan de weg om onze relatie met de rest van de wereld eerlijk en rechtvaardig te maken. Als stad kunnen én moeten we een rol spelen. Soms is dit als megafoon, om initiatieven zichtbaarder en tastbaarder te maken, soms als katalysator om processen te versnellen, maar even vaak als pionier of verbinder. 

Gent is altijd een stad in de wereld geweest, uiteraard. Al meer dan 25 jaar timmeren middenveldorganisaties aan de weg om onze relatie met de rest van de wereld eerlijk en rechtvaardig te maken. Als stad kunnen én moeten we een rol spelen.   Hafsa El-Bazioui, schepen van Internationale Solidariteit

Jarenlang was "het zuiden" een exotisch en ver weg iets waar velen, met heel veel goede bedoelingen, liefdadigheidsacties voor opzetten, niet zelden via tante nonnekes of nonkel paters. Er is al veel gezegd en geschreven over de transitie van die liefdadigheid,  naar meer structureel werk om de levensomstandigheden van mensen buiten Europa te verbeteren.
Ik heb nooit een tante nonneke gehad, wel heel wat tantes en nonkels die in dat Zuiden zijn geboren, opgegroeid, hard gewerkt, … Inderdaad niet altijd of niet allemaal in rechtvaardige omstandigheden.

Als kind van de arbeidsmigratie heb ik dus ook een heel persoonlijke band met internationale solidariteit. Er waren de stortingen naar Marokko als er eens kleine beetjes over waren. Maar ik ben vooral opgegroeid met een heel diep bewustzijn dat alle mensen, alle steden in de wereld op een of andere manier met elkaar verbonden zijn. Dat die verbinding niet altijd een eerlijke is, dat er veel onrecht is maar dat het ook door heel wat mensen bestreden wordt. Op heel wat verschillende niveau's. In het thuisland van mijn ouders is protesteren en rechten opeisen niet altijd veilig en zeker nooit makkelijk, toch voeren zoveel mensen er dagelijks strijd voor rechtvaardigheid.

De rol van overleg en advies raden 

 De GONZ en ook de STANZ (Stedelijke adviesraad) spelen hier een belangrijke rol in. De relatie van GONZ met de stad is in de voorbiej 25 jaar geëvolueerd, van luis in de pels tot partner. Dank aan alle burgemeesters, schepenen en ambtenaren die dit actief hebben ondersteund, die nu en vroeger hun hart en ziel in de samenwerking met het middenveld hebben gelegd. En natuurlijk dan aan alle STANZ en GONZ leden vandaag en in het verleden  voor de inzet en de expertise. Voor het aanjagen en bewaken.  

Overleg structuren als GONZ kunnen het beleid mee vormen in klemtonen en strategie, doorheen activiteiten en campagnes. Niet alleen in informele samenwerkingsverbanden en netwerken, ook in officiële adviezen. Van Belmundo over dekoloniseren, van een nieuw vredeshuis tot educatieve workshops, van Gent Fair Trade tot Mensenrechtenkader.  

Er zijn gigantische stappen gezet. Zoals jullie zelf aangeven op de achterkant van het boek is ook de relatie van GONZ geëvolueerd, van luis in de pels tot partner.  Ik dank alle schepenen die dit ooit trokken, burgemeesters die dit actief hebben ondersteund, ambtenaren die nu en vroeger hun hart en ziel in de samenwerking met het middenveld hebben gelegd.

Maar vooral wil ik alle STANZ en GONZ leden vandaag en in het verleden extra bedanken voor de inzet en de expertise. Voor het aanjagen en bewaken. Jullie mogen terecht trots zijn op jullie 25 jarig bestaan en ik hoop dat we met dezelfde energie en toewijding verder kunnen werken de komende jaren.

Er is al prachtig werk geleverd, maar we zijn er nog niet. Het is (helaas) nog steeds nodig om solidariteit en rechtvaardigheid wereldwijd te bewaken en voor te vechten. Door oa Belmundo en Fair Fashion Fest is Internationale solidariteit de voorbije jaren uit de cocon van 'Noord-Zuid' organisaties gebroken. Ook milieu verenigingen, sociale organisaties, ondernemers en cultuurhuizen leerden kijken met een mondiale blik. Maar ook hier lokaal kunnen we onszelf nog wat meer uitdagen. Ons bereik mag ook diverser.

Think global, act local + act global, think local 

  In het verleden heeft Gent zich als stedelijke overheid verbonden met andere steden in de wereld (Mangaung in Zuid-Afrika heel concreet). 

Dat was een grote stap om onze internationale solidariteit tastbaar en zichtbaar te maken. Toenmalig schepen Doornaert koppelde zo ook het internationale aan het lokale: aan het belang van lokale overheden wereldwijd.

Dat kaderde sterk in de Milleniumdoelstellingen : een reeks doelen van de VN. Heel wervend, er werd zelfs een heuse wachtnacht rond georganiseerd met een onbekende artiest die het Sint-Pietersplein in lichterlaaie zette. Ik denk dat Youssou 'Ndour aan zijn kleinkinderen vertelt dat Stromae nog in zijn voorprogramma heeft gespeeld. Dat was dus in ons Gent. Gedreven door eerst Tom Balthazar en in relais Rudy Coddens zetten we toen sterk in op die bewustmaking, maar ook op steun aan de Gentenaars zonder Grenzen.

Omdat die milleniumdoelstellingen  de verantwoordelijkheid heel erg legde bij landen in "het globale zuiden" schoof nadien de focus naar het lokaliseren van de nieuwe set duurzaamheidsdoelen: de SDGs onder het motto "think global, act local".  Tegen 2030 moeten de 17 SDGs, die gekoppeld worden aan 169 targets, een actieplan vormen om de mensheid te bevrijden van armoede en de planeet terug op de koers richting duurzaamheid te plaatsen

  Dit heeft ons onder impuls van Tine Heyse de Food Smart Cities for Development gebracht, het inschakelen van internationale en faire duurzaamheidscriteria in onze bestekken en onze voedselstrategie. Het heeft ons ook Gent Fair Trade en het Fair Fashion Fest gebracht. Zaken waar we heel trots op mogen zijn. Allemaal samen.  

Daarom omarmen we steeds meer het complementaire principe : think local, act global. Het is belangrijk om je verbonden te voelen met burgers in andere werelddelen. De pandemie maakte dit ook duidelijk, dat we ook globaal moeten ageren, niet enkel lokaal.  Hafsa El-Bazioui. 

Maar dat lokaliseren heeft ook een zeker risico. Namelijk dat we ons uiteindelijk zouden gaan afsluiten van de rest van de wereld - want we moeten toch ons eigen huis op orde krijgen? En (erger) dat we landen, regio's, steden, mensen buiten Europa alleen laten met de uitdagingen om die geheel op eigen kracht aan te vatten. Dat terwijl het inzicht groeit dat niet iedereen met dezelfde middelen strijdt en al helemaal niet gelijk aan de start komt. Sterker : we starten niet allen van hetzelfde punt.

Dat gaat dus over mondiale rechtvaardigheid. Dat is een politiek verhaal.

Jonger en diverser en internationale solidariteit 

Ik geloof in de kracht van burgers, van middenveldorganisaties maar ook van de lokale besturen om hierin een rol in op te nemen. Maar dat zal alleen lukken als er middelen en vaardigheden beschikbaar zijn voor die burgers, verenigingen en lokale overheden. We kunnen daar anderen in helpen - en terwijl we dat doen leren we ook zelf veel bij.

 Er liggen ook kansen op  vlak van participatie van echt alle groepen in de samenleving, in activiteiten of bij het maken van beleidskeuzes rond het internationale engagement van(uit) Gent.  Lokaal werken, aandacht hebben voor mensen in kwetsbare situaties hier, is geen tegenstelde aan het solidair zijn met anderen, elders die in (andere) kwetsbare omstandigheden leven. 

 In 2024 is Gent Europese jongeren hoofdstad. Jongeren geven de stad van morgen vorm maar ook vandaag al zijn ze het kloppend hart van Gent . Gentenaars, maar zeker de jongeren hebben veel meningen, niet in het minst over hun eigen wijk en hun leefwereld. Die wijk en die leefwereld zijn deel van de stad waar ze opgroeien. Die stad voelt ook invloed van wat elders gebeurt. Dat is zo in Gent, dat is zo overal in de wereld. Jongeren voelen zich niet altijd gehoord of voelen zich opgesloten in “jongeren-onderwerpen”, hoewel velen met beide voeten in de echte wereld staan.

Met mondiaal beleid en internationale solidariteit hier een aansluiting vinden, is een grote kans op diversifiëring en verjonging.

 Een plaats voor Internationale solidariteit 

Uiteraard blijven we het middenveld van Gentse organisaties die zich inzetten voor internationale solidariteit aanmoedigen en ondersteunen. . En daar hoort een nieuwe plek bij, een nieuwe 'hub'. Verschillende stadsdiensten zijn alles in het werk aan het stellen om spoedig dit nieuwe “vredeshuis 2.0” operationeel te maken. De nieuwe plek in de Sint-Pieters-Abdij wordt een draaischijf voor de werking want uiteindelijk moet Internationale solidariteit zo doorweven zijn in heel Gent dat het het nieuwe normaal is. 

Het kijkboek 25 GONZ is gratis te vinden in de stadswinkel.