De organisatie van het wereldkampioenschap voetbal in Qatar werd terecht met argusogen bekeken door iedereen die zich engageert voor het milieu en/of klimaat, mensenrechten, sociale strijd. Het WK strijkt ook neer in onze stad. De VRT zal vanuit het Gentse Wintercircus de wedstrijden uitzenden. Ik ga er geen doekjes om winden, dat is persoonlijk een moeilijk evenwicht.  

Qatar telt 300 000 inwoners en is één van de kleinste én rijkste landen ter wereld. Er zijn nauwelijks mensenrechten. Human Right Watch en Amnesty International volgen het leven en werken in Qatar al langer.  

 Gastarbeiders  

In Qatar werken zo’n twee miljoen arbeidsmigranten. Goedkope werkkrachten uit landen zoals India, Pakistan, Nepal, Bangladesh en Sri Lanka, Filipijnen, Kenia …. Ze worden uitgebuit, jarenlang. Voor een spel. Voor voetbal. De infrastructuur zoals stadions, hotels, wegen die op tijd af moest geraken, kostte heel wat mensenlevens. The Guardian onthulde vorig jaar dat er ruim 6500 dodelijke slachtoffers vielen in Qatar. Bij de drie officiële doden volgens Qatar blijkt de Belgische hoofdsponsor betrokken te zijn.  

Werkgevers hadden onder het Kafala-systeem controle over de arbeiders. Zo moe(s)ten ze hun paspoorten inleveren zodat ze het land niet kunnen verlaten, mogen ze zich niet aansluiten bij een vakbond en wonen/werken ze onder erbarmelijke omstandigheden. Officieel is het Kafala-systeem afgeschaft. En toch is nog weinig structurele verbetering te zien. 

 De rechten van de LGBT+-gemeenschap zijn onbestaande en klimatologisch is voetbal in Qatar een ramp. Hoe is het dan toch zo ver kunnen komen?  

 Corruptie  

Er ging heel wat corruptie gemoeid bij de toewijzing van het WK door de Wereldvoetbalbond FIFA aan Rusland en Qatar in 2010. Van de 22 FIFA-leden die mochten stemmen, wordt later precies de helft beboet, juridisch vervolgd of voor het leven geschorst wegens corruptie. Vanuit allerlei hoeken werd toen aangedrongen op het afnemen van de organisatierechten van Qatar. Toch heeft de FIFA nooit gereageerd op de vraag om het toernooi in Qatar te skippen. Zoals het dat ook niet deed bij het WK van 1978, dat werd georganiseerd in Argentinië. Dat land stond destijds onder het misdadige regime van Jorge Videla. Naar schatting 9.000 tot 30.000 politieke tegenstanders ‘verdwenen’. 

 In het Europees Parlement dient Sara samen met de Groenen daarom een resolutie in die voetbalbond FIFA 'een rode kaart' geeft, een belangrijk signaal.  "In de resolutie eisen wij meer integriteit, eerlijkheid en transparantie in de sport. Supporters moeten enthousiast kunnen zijn zonder wrange nasmaak of schuldgevoel. Een wereldbeker moet gaan om voetbal, punt uit. Als een stadion gebouwd is door dwangarbeid en supporters niet eens welkom zijn omwille van wie ze zijn, dan organiseer je beter elders het kampioenschap." 

 The show must go on 

"Mensenrechten en de toekomst van onze planeet zijn de rode draad doorheen mijn engagement. Dus ja, met verbijstering aanschouw ik hoe het ooit zover is kunnen komen." Hafsa El-Bazioui

De winst van enkelen wordt boven het welzijn en zelfs het leven van anderen geplaatst. Dat is al lang aan de gang. Helaas niet enkel in Qatar, helaas niet enkel op voetbalvelden. En toch is dat geen reden om nu te zwijgen.  

 De schaduwkant  

Het kan niet enkel over de voetbalwedstrijden gaan de komende weken. Hoe meer schaduwkanten boven het voetbalveld verschijnen, hoe meer noodzaak om deze absoluut te belichten. Dat is ook de afspraak met de VRT, de campagne van Amnesty International in ons straatbeeld, duidingen en debatten over gruwelzijde van dit WK. En ook middenveldacties in Gent moeten we ondersteunen en zichtbaar maken.  

 Niet voldoende  

"Ik weet dat dit niet voldoende is. Het zal de vele slachtoffers niet terugbrengen." Hafsa El-Bazioui

We weten helaas uit andere regio’s dat de schrijnende werkomstandigheden niet plots wegtrekken wanneer de spotlights enkele weken later wél verdwijnen. Zo werkt dat niet. Qatar had dit gewoonweg nooit mogen organiseren. Geld werd boven sport geplaats, mensenrechten ondergeschikt aan ‘het spel’. 

 Hoe zetten we mensenrechten in de kijker in het Wintercircus 

De organisatie van het WK doet vele wenkbrauwen fronsen, ook bij mij. 

Een boycot is een manier om zaken te doen keren. Zoals Gie Goris schreef, moet het doel van een boycot helder gekozen worden. Vanuit Internationale solidariteit proberen we het forum te gebruiken dat we kregen. Net zoals Amnesty hopen we dat de aandacht meer mensen bewust kan maken en druk kan uitoefenen op Fifa en Qatar zelf. Opkomen voor mensenrechten wereldwijd is een voortdurende (en helaas vaak langzame) strijd. Een van bewustmaking, van sensibiliseren, van alternatieven tonen en soms van boycot.  

 Mensenrechten krijgen in het Wintercircus een plek via infopanelen & videoboodschap enerzijds en via een themadag mensenrechten op 11 december anderzijds.  

•  De infopanelen en videoboodschap zijn de hele periode van het WK zichtbaar in het Wintercircus. Amnesty International geeft deze infopanelen en videoboodschap rond mensenrechten mee vorm.  Daarnaast zijn er doorlopend interactieve workshops. Een reeks workshops focust op volwassenen, de andere op kinderen tussen 6 en 12 jaar.  De bezoekers van het wintercircus zullen dus ook een andere kant van Qatar te zien krijgen.
•  Op 11 december vindt een themadag mensenrechten plaats in het Wintercircus. Amnesty International en Human Rights Watch zitten in de lead voor de invulling van deze dag en de communicatie rond mensenrechten gedurende het hele WK. De themadag zal gratis toegankelijk Ik hoop jullie daar te zien.

 Het team Internationale solidariteit van Stad Gent ondersteunt verder het middenveld dat aandacht schenkt aan de mensenrechten van arbeiders en inwoners van Qatar. Zo bijvoorbeeld door de campagne van Amnesty International #PayUpFIFA financieel te steunen en in het straatbeeld te helpen verspreiden.  

 Kunnen we meer doen? Wat kan jij doen?  

• Steun jij ook de oproep van Amnesty International en Human Right Watch? En eis gerechtigheid voor uitgebuite arbeidsmigranten 
• Wil je graag naar de matchen kijken? Ga dan naar Herberg Macharius, de winst wordt geschonken aan mensenrechten strijders https://www.burenvandeabdij.be/kalender/wk-voetbal-op-groot-scherm-belgie-canada/ 
• Doe mee aan de Fair Pay Cup van sportaround en Cirq op 16 dec 
• Strijd mee voor Mensenrechten wereldwijd, ook na het wereldkampioenschap. Ook in je aankopen heb je macht 
• Doneer voor de 11.11.11 campagne. Elke euro in Gent opgehaald, wordt door stad Gent verdubbeld. Zo strijden we tegen klimaatonrecht en voor solidariteit, wereldwijd.